Nowotwory szyjki macicy są poważnym problemem onkologicznym w krajach rozwijających się, gdzie diagnozuje się 85% przypadków spośród 500000 zachorowań na świecie. Rak szyjki macicy powoduje około 13% zachorowań na nowotwory u kobiet. Najwyższe ryzyko zachorowania obserwuje się w Afryce i Ameryce Południowej.
Zachorowalność
Nowotwory złośliwe szyjki macicy stanowią u kobiet 4% zachorowań (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zachorowań na raka szyjki macicy w Polsce w 2010 roku
Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe szyjki macicy wynosiła w 2010 roku nieco ponad 3000 (tab. 1).
Tabela 1. Zachorowalność na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1980-2010
Około 60% zachorowań występuje między 45 a 64 rokiem życia (rys. 2). Ryzyko zachorowania raka szyjki macicy wzrasta z wiekiem do końca szóstej dekady życia (ponad 37/105), po czym wraz z przechodzeniem do starszych grup wiekowych zmniejsza się (rys. 2).
Rysunek 2. Zachorowalność na raka szyjki macicy w Polsce w latach 2008-2010 w zależności od wieku
Zachorowalność na nowotwory złośliwe szyjki macicy w ciągu ostatnich trzech dekad zmniejszyła się o około 30% (rys. 3).
Rysunek 3. Trendy zachorowalności na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1980-2010
U dorosłych młodych kobiet (20-44 lat) spadek zachorowalności rozpoczął się w początku lat 90 XX wieku i do końca pierwszej dekady XXI wieku zmniejszyła się prawie 2,3 razy. Nieco wcześniej, w połowie lat 80 XX wieku rozpoczął się również spadek zachorowalności u kobiet w średnim wieku (około 1,5-krotnie) i wśród kobiet najstarszych (około 1,8 razy) (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy zachorowalności na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1980-2010 w wybranych grupach wieku
Przeżycia
Wśród pacjentek, u których zdiagnozowano nowotwory szyjki macicy w latach 2000-2002 1-roczne wskaźniki przeżyć wynosił 80,4%, w latach 2003-2005 pozostały na tym samym poziomie (79,8%). Przeżycia 5-letnie wśród pacjentek z nowotworami szyjki macicy w ciągu pierwszej dekady XXI nie zmieniły się: 54,1% w latach 2000-2002 wobec 54,4% w latach 2003-2005 (rys. 5).
Rysunek 5. Wskaźniki 1-rocznych i 5-letnich przeżyć względnych u chorych na raka szyjki macicy w Polsce
Polska na tle Europy
W 2010 roku w Polsce częstość zachorowań na nowotwory szyjki macicy była o około 15% wyższa niż średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku) (rys. 6).
Rysunek 6. Porównanie zachorowalności na raka szyjki macicy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
Umieralność
Nowotwory złośliwe szyjki macicy powodują 4% zgonów nowotworowych u kobiet (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zgonów na raka szyjki macicy w Polsce w 2010 roku
Liczba zgonów z powodu nowotworów złośliwych szyjki macicy wynosiła w 2010 roku ponad 1700 (tab. 1).
Tabela 1. Umieralność na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1965-2010
Większość zgonów z powodu nowotworów złośliwych szyjki macicy występuje między 50 a 69 rokiem życia (52%). Po 70 roku życia odsetek zgonów w kolejnych 5-letnich grupach wiekowych utrzymuje się na podobnym poziomie (około 8-10% zgonów). Ryzyko zgonu z powodu tego nowotworu systematycznie wzrasta wraz z przechodzeniem do starszych grup wiekowych (rys. 2).
Rysunek 2. Umieralność na raka szyjki macicy w Polsce w latach 2008-2010 w zależności od wieku
Do końca lat 70 utrzymywał się w Polsce wzrost umieralności z powodu raka szyjki macicy. Od początku lat 80 trwa spadek umieralności – współczynnik umieralności zmniejszył się o ponad 45% (rys. 3).
Rysunek 3. Trendy umieralności na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1965-2010
Spadek umieralności z powodu raka szyjki macicy utrzymuje się we wszystkich grupach wiekowych. Wśród najmłodszych kobiet spadek umieralności rozpoczął się najpóźniej – w połowie lat 90 ubiegłego wieku. Wśród kobiet w średnim wieku (45-64 lat) systematyczna tendencja spadkowa rozpoczęła się dwie dekady wcześniej, natomiast wśród najstarszych kobiet po ponad dekadzie (1972-1988) stabilizacji umieralności w początku lat 90 XX wieku nastąpił dynamiczny spadek ryzyka zgonu z powodu raka szyjki macicy (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy umieralności na raka szyjki macicy w Polsce w latach 1965-2010 w wybranych grupach wieku
Polska na tle Europy
Umieralność z powodu nowotworów szyjki macicy w Polsce jest o 70% wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej (rys. 5).
Rysunek 5. Porównanie umieralności na raka szyjki macicy w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
