Zachorowalność
Nowotwory gruczołu krokowego są drugą co do częstości przyczyną choroby nowotworowej u mężczyzn stanowiąc ponad 13% zachorowań (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zachorowań na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w 2013 roku
Liczba zachorowań na te nowotwory dynamicznie wzrastała w ostatnich trzech dekadach osiągając w 2010 roku ponad 9000 przypadków. W ciągu trzech dekad liczba zachorowań wzrosła około 5-krotnie (tab. 1).
Tabela 1. Zachorowalność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1980-2013
Większość zachorowań na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego przypada w siódmej i ósmej dekadzie życia (87% zachorowań występuje po 60 roku życia, ponad 50% zachorowań przypada po 70 roku życia). Ryzyko zachorowania wzrasta gwałtownie od szóstej dekady życia osiągając maksimum po 75 roku życia (około 350/105) (rys. 2).
Rysunek 2. Zachorowalność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 2011-2013 w zależności od wieku
Zachorowalność na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego u mężczyzn zwiększała się gwałtownie w ciągu ostatnich trzech dekad, przy czym w połowie lat 90 XX wieku tempo wzrostu wyraźnie zwiększyło się ( rys. 3).
Rysunek 3. Trendy zachorowalności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1980-2013
Trendy zachorowalności na nowotwory złośliwe gruczołu krokowego w grupach wiekowych wykazują prawidłowości obserwowane w populacji generalnej: zarówno w średnim wieku mężczyzn, jak i u starszych przyspieszenie tempa wzrostu nastąpiło w połowie lat 90 XX wieku - w obu grupach wiekowych zachorowalność wzrosła w tym czasie 2-krotnie (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy zachorowalności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1980-2013 w wybranych grupach wieku
Przeżycia
Wśród pacjentów, u których zdiagnozowano raka stercza w latach 2000-2002 1-roczne wskaźniki przeżyć wynosiły 84,1%; w kolejnym okresie (diagnoza w latach 2003-2005) wskaźnik ten uległ poprawie do 87,8% (rys. 5).
Rysunek 5. Wskaźniki 1-rocznych i 5-letnich przeżyć względnych u chorych na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce
Przeżycia 5-letnie wśród pacjentów z nowotworami gruczołu krokowego w ciągu pierwszej dekady XXI znacząco poprawiły się: z 65,2% do 76,4% (rys. 5).
Polska na tle Europy
Zachorowalność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce jest niższa o około 45% niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej - w 2010 roku współczynnik umieralności wynosił 32,3/105, natomiast średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku) – 69,5/105 (rys. 6).
Rysunek 6. Porównanie zachorowalności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
Umieralność
Nowotwory złośliwe gruczołu krokowego powodują u mężczyzn około 8% zgonów (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zgonów na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w 2013 roku
Liczba zgonów z powodu nowotworów złośliwych gruczołu krokowego wynosiła w 2010 roku prawie 4000 (tab. 1).
Tabela 1. Umieralność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1965-2013
Większość zgonów z powodu nowotworów złośliwych gruczołu krokowego występuje po 75 roku życia (60%), przy czym ponad 90% zgonów odnotowano po 60 roku życia. Najwięcej zgonów u mężczyzn notuje się w na przełomie ósmej i dziewiątej dekady życia. Ryzyko zgonu z powodu tego nowotworu wzrasta wraz z wiekiem począwszy od siódmej dekady życia (rys. 2).
Rysunek 2. Umieralność na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 2011-2013 w zależności od wieku
Wzrost umieralności utrzymywał się do początku lat 90. XX wieku, po czym nastąpiło przyspieszenie wzrostu do początku XXI wieku. Ostatnia dekada przyniosła stabilizację umieralności na poziomie około 13/105 (rys. 3).
Rysunek 3. Trendy umieralności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1965-2013
U mężczyzn umieralność z powodu raka gruczołu krokowego w najstarszej grupie wiekowej wzrastała od połowy lat 60 do początku lat 90 ubiegłego wieku (90/105 w 1965 roku wobec 118/105 w 1991 roku), po czym nastąpiło przyspieszenie tempa wzrostu umieralności do początku XXI wieku (prawie 170/105). W pierwszej dekadzie XXI wieku umieralność ustabilizowała się na stałym poziomie (około 160/105). Wśród mężczyzn w średnim wieku (45-64 lat) umieralność nieznacznie wzrastała do początku XXI wieku, po czym nastąpiła stabilizacja na poziomie około 10/105 (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy umieralności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce w latach 1965-2013 w wybranych grupach wieku
Polska na tle Europy
Umieralność z powodu nowotworów gruczołu krokowego w Polsce jest nico wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej - w 2010 roku współczynnik umieralności wynosił 12,4.105, natomiast średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku) – 12,1/105. (rys. 5).
Rysunek 5. Porównanie umieralności na nowotwory gruczołu krokowego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
