Nowotwory pęcherza moczowego są drugim co do częstości spośród nowotworów w obrębie układu moczowo-płciowego u mężczyzn. Populacje o największym ryzyku raka pęcherza moczowego zamieszkują europejskie kraje basenu Morza Śródziemnego i Egipt. W Europie trendy zachorowalności i umieralności na nowotwory złośliwe pęcherza moczowego wykazują systematyczny spadek w populacji mężczyzn, natomiast w populacji kobiet obserwuje się przeciwną tendencję.
Zachorowalność
Nowotwory złośliwe pęcherza moczowego stanowią u mężczyzn około 7% zachorowań, u kobiet 2% zachorowań (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zachorowań na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w 2010 roku
Liczba zachorowań na nowotwory złośliwe pęcherza moczowego wynosiła w 2010 roku prawie 5000 u mężczyzn i około 1400 u kobiet (tab. 1).
Tabela 1. Zachorowalność na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1980-2010
Większość zachorowań na nowotwory złośliwe pęcherza moczowego występuje po 50 roku życia (96% zachorowań u mężczyzn i 95% zachorowań u kobiet), przy czym ponad 60% zachorowań u obu płci przypada na populację osób starszych (po 65 roku życia) (rys. 2).
Rysunek 2. Zachorowalność na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 2008-2010 w zależności od wieku
Ryzyko zachorowania raka pęcherza moczowego wzrasta z wiekiem, przy czym u mężczyzn jest około 3-4 razy wyższe niż u kobiet. U mężczyzn częstość zachorowań osiąga szczyt w dziewiątej dekadzie życia (ponad 200/105). Wśród kobiet ryzyko zachorowania najwyższe wartości osiąga w ósmej - dziewiątej dekadzie życia (25-30/105 ) (rys. 2).
Zachorowalność na nowotwory złośliwe pęcherza moczowego u mężczyzn mierzona współczynnikiem standaryzowanym zwiększała się w ciągu ostatnich trzech dekad, przy czym od początku XXI wieku tempo wzrostu znacząco osłabło. Zachorowalność wśród kobiet w omawianym okresie wzrosła prawie 3-krotnie - rys. 3).
Rysunek 3. Trendy zachorowalności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1980-2010
Trendy zachorowalności na nowotwory złośliwe pęcherza moczowego w grupach wiekowych wykazują prawidłowości obserwowane w populacji generalnej. Zarówno w grupie mężczyzn w średnim wieku, jak i u starszych po okresie wzrostu, w początku obecnego wieku nastąpiło zahamowanie dynamiki wzrostu. U kobiet w obu analizowanych grupach (45-64 lat i powyżej 65 lat) trwa wzrost zachorowalności (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy zachorowalności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1980-2010 w wybranych grupach wieku
Przeżycia
Wśród pacjentów, u których zdiagnozowano nowotwory pęcherza moczowego w latach 2000-2002 1-roczne wskaźniki przeżyć wynosiły 77,3% u mężczyzn i 75,8% u kobiet. W latach 2003-2005 wskaźnik przeżyć 1-rocznych uległ nieznacznej poprawie: wśród mężczyzn do 78,9%, wśród kobiet do 79,2% (rys. 5).
Rysunek 5. Wskaźniki 1-rocznych przeżyć względnych u chorych na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce
Przeżycia 5-letnie wśród pacjentów z nowotworami pęcherza moczowego w ciągu pierwszej dekady XXI nieznacznie wzrosły: u mężczyzn z 57,1% do 61,4%, natomiast u kobiet z 59,8% do 65,1% (rys. 6).
Rysunek 6. Wskaźniki 5-letnich przeżyć względnych u chorych na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce
Polska na tle Europy
W 2010 roku w Polsce częstość zachorowań na nowotwory pęcherza moczowego była u niższa niż średnia dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku) u obu płci (rys. 7).
Rysunek 7. Porównanie zachorowalności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
Umieralność
Nowotwory złośliwe pęcherza moczowego powodują u mężczyzn około 5% zgonów, u kobiet 2% zgonów nowotworowych (rys. 1).
Rysunek 1. Częstość zgonów na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w 2010 roku
Liczba zgonów z powodu nowotworów złośliwych pęcherza moczowego wynosiła w 2010 roku ponad 3000, z czego prawie 2500 u mężczyzn i ponad 600 u kobiet (tab. 1).
Tabela 1. Umieralność na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1965-2010
Większość zgonów z powodu nowotworów złośliwych pęcherza moczowego występuje po 50 roku życia (zaledwie 2% zgonów odnotowano w młodszym wieku), przy czym około 80% zgonów odnotowano po 65 roku życia. Najwięcej zgonów u mężczyzn notuje się w 8. dekadzie życia, u kobiet w dziewiątej dekadzie życia. Ryzyko zgonu z powodu tego nowotworu wzrasta wraz z wiekiem począwszy od szóstej dekady życia i najwyższe wartości osiąga po 80 roku życia (około 150-200/105 u mężczyzn i około 25-30/105 u kobiet) (rys. 2).
Rysunek 2. Umieralność na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 2008-2010 w zależności od wieku
W populacji mężczyzn wzrost umieralności utrzymywał się do połowy lat 90. XX wieku, po czym nastąpiła stabilizacja współczynników na poziomie nieco powyżej 8/105. Wśród kobiet od ponad 4 dekad trwa wzrost umieralności (rys. 3).
Rysunek 3. Trendy umieralności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1965-2010
U mężczyzn umieralność z powodu nowotworów pęcherza moczowego w najstarszej grupie wiekowej po długoletnim okresie wzrostu od kilku lat ustabilizowała się na stałym poziomie (około 85/105). Wśród mężczyzn w średnim wieku (45-64 lat) w początku wieku nastąpiło odwrócenie trendu i obecnie trwa spadek umieralności z powodu tego schorzenia (rys. 4). W populacji kobiet w obu grupach wiekowych trwa wzrost umieralności (rys. 4).
Rysunek 4. Trendy umieralności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce w latach 1965-2010 w wybranych grupach wieku
Polska na tle Europy
Umieralność z powodu nowotworów pęcherza moczowego w Polsce jest wśród mężczyzn wyższa niż przeciętna dla krajów Unii Europejskiej - w 2010 roku współczynnik umieralności był o około 50% wyższy niż średni dla krajów Unii Europejskiej (dane z 2009 roku). Wśród kobiet umieralność na raka pęcherza moczowego jest nieznacznie wyższa niż średnia dla Europy (rys. 5).
Rysunek 5. Porównanie umieralności na nowotwory pęcherza moczowego w Polsce i w krajach Unii Europejskiej (27)
