Diagnostyka
Badanie zmierzające w kierunku rozpoznania raka sromu musi być poprzedzone zebraniem szczegółowego wywiadu z pacjentem, ze szczególnym uwzględnieniem czynników ryzyka rozwoju choroby, a także rutynowym badaniem ginekologicznym, złożonym z dokładnych oględzin zewnętrznych narządów płciowych, badania za pomocą wzierników oraz badania dwuręcznego zestawionego. Rak sromu jest schorzeniem widocznym, badalnym ręcznie, dlatego powinien być rozpoznawany we wczesnym okresie rozwoju. Trudności diagnostyczne mogą pojawić się we wczesnych postaciach raka, rozwijającego się na podłożu przerostowych zmian nabłonka sromu, a zwłaszcza przy wieloogniskowym sposobie jego wzrostu. Rozpoznanie w takich przypadkach jest trudne i możliwe wyłącznie za pomocą badania mikroskopowego pobranego wycinka.
Badanie cytologiczne i kolposkopowe (oglądanie za pomocą wziernika pochwy, sromu oraz szyjki macicy) są to elementy dokładnej, pozwalającej na określenie zasięgu nowotworu diagnostyki przed rozpoczęciem leczenia, a tym samym odgrywają rolę w ustaleniu taktyki postępowania diagnostyczno-leczniczego we wczesnych stadiach zaawansowania schorzenia. Ocena cytologiczno-kolposkopowa (w przypadku sromu nazywana wulwoskopią) wczesnych postaci raka sromu, chociaż trudniejsza niż ocena takich samych zmian w obrębie szyjki macicy, pozwala na wybór właściwego miejsca do pobrania wycinka do badania mikroskopowego.
Metoda fotodynamiczna (PDD) jest stosunkowo nową techniką, służącą do analiz optycznych tkanek w diagnostyce i leczeniu stanów przednowotworowych i nowotworowych. Polega na miejscowej podaży fotouczulacza (środka wywołującego świecenie tkanki, która go wchłonęła) i jego pochłonięcia przez komórki zmienionych chorobowo tkanek, wytworzenia fluorescencji za pomocą promieniowania laserowego, a następnie jej rejestracji w tkankach zmienionych chorobowo. Miejscowe oddziaływanie na komórki nowotworowe fotouczulacza w połączeniu ze światłem laserowym pozwoliło na zastosowanie tej metody w diagnostyce wczesnych stadiów zaawansowania nowotworów złośliwych żeńskich narządów płciowych, w tym także raka sromu.
Wynik badania mikroskopowego jest podstawą do ustalenia ostatecznego rozpoznania raka sromu i warunkuje postępowanie lecznicze. Materiałem do oceny mikroskopowej jest tkanka pobrana podczas biopsji (nakłucia cienką igłą) zmiany w obrębie sromu. Biopsję można wykonać u większości pacjentek w trybie ambulatoryjnym, stosując jedynie znieczulenie miejscowe. Każda zmiana na skórze sromu, niezależnie od jej postaci i zabarwienia, a szczególnie zmiana nowo zauważona, jest wskazaniem do wykonania biopsji.
Do elementów badania należy także ocena okolicznych węzłów chłonnych, dostępnych w badaniu palpacyjnym. Ocenia się ich wyczuwalność, wielkość, spoistość, bolesność, przesuwalność względem skóry i podłoża oraz zdolność do tworzenia pakietów. Istnienie przerzutu w węźle chłonnym potwierdza się za pomocą biopsji aspiracyjnej cienkoigłowej, choć jest to metoda o stosunkowo niewielkiej czułości.
Metody obrazowe znajdują zastosowanie do oceny stopnia zajęcia narządów sąsiadujących bądź do wykrywania przerzutów odległych przede wszystkim w zaawansowanych postaciach raka sromu. U tych chorych należy wykonać zdjęcie klatki piersiowej, ultrasonografię jamy brzusznej, a w miarę możliwości tomografię komputerową lub rezonans magnetyczny, szczególnie przydatny w identyfikacji zmienionych węzłów chłonnych pachwinowych. Stosowana w ostatnich latach emisyjna tomografia pozytonowa (PET) wydaje się najbardziej obiecującym badaniem w określaniu granic i głębokości nacieku zmiany złośliwej, a także występowania przerzutów. Ta technika obrazowania może dostarczyć całościowych informacji niezbędnych do ustalenia ostatecznej klasyfikacji zaawansowania raka sromu, chociaż w ocenie stanu węzłów chłonnych pachwiny cechuje się nieco gorszą czułością niż magnetyczny rezonans jądrowy.
Badania endoskopowe (badania długimi giętkimi wziernikami) służą ocenie zaawansowania procesu chorobowego, gdy podejrzewa się naciekanie narządów sąsiadujących. Spośród metod endoskopowych w przypadkach zaawansowanego raka sromu zastosowanie znajduje cytoskopia (badanie pęcherza moczowego) i rektoskopia (badanie odbytnicy).
