Czym jest czerniak?
Budowa skóry jest złożona. Składa się ona z 3 warstw:
- najcieńszej i najbardziej powierzchownej, czyli naskórka,
- skóry właściwej,
- tkanki podskórnej.
Najbardziej istotny w tej części opracowania naskórek również ma budowę warstwową, a jego kolejne warstwy powstają poprzez odkładanie się komórek od strony skóry właściwej i ich przesuwanie się w stronę wierzchnią, a następnie rogowacenie. Żywe komórki to keratynocyty, które są podstawowymi, ale nie jedynymi komórkami naskórka. Oprócz pełnienia funkcji podstawowego budulca skóry, wytwarzają one ważną dla funkcji skóry keratynę. Innymi komórkami znajdującymi się w skórze są komórki barwnikowe – melanocyty oraz odpowiedzialne za wytwarzanie barwnika melaniny. To właśnie z tych komórek powstaje czerniak. Inne nowotwory skóry omówione są w dalszej części opracowania.
Czerniaki stanowią główną przyczynę zgonów z powodu nowotworów złośliwych skóry. W Polsce zachorowalność na czerniaka wynosi około 6 przypadków na 100 tysięcy ludności, co oznacza około 2400 nowych zachorowań rocznie, jednak obserwuje się bardzo wysoką dynamikę wzrostu zachorowań (niemal trzykrotnie więcej nowych rozpoznań w 2002 roku w porównaniu z 1982 rokiem).
Co ważne, czerniaki są to nowotwory o wysokim odsetku wyleczeń, gdy zaawansowanie choroby ograniczone jest miejscowo do skóry. Dziesięcioletnie przeżycie w grupie chorych na czerniaka o grubości ≤1 mm i bez owrzodzenia wynosi 97%. Odsetek chorych przeżywających pięć lat gwałtownie spada wraz z kolejnymi stopniami zaawansowania choroby. Dlatego też tak istotna jest promocja wiedzy o tej chorobie i wczesnej diagnostyce zmian skórnych. Obecnie w momencie rozpoznania u około 80% chorych nowotwór ma charakter zmiany miejscowej, podczas gdy dalsze stadia, to jest regionalnego zaawansowania i uogólnienia (patrz: stopnie zaawansowania) występują pierwotnie jedynie u odpowiednio 15% i 5% chorych.
Ryc. Anatomiczny schemat budowy skóry
