Czynniki ryzyka
Przyczyna rozwoju białaczki jest zwykle nieznana. Wyjątkiem są ostre rozrosty u osób narażonych na działanie promieniowania jonizującego i niektóre cytostatyki - białaczki te nazwane są zależnymi od leczenia (ang. therapy related AML - t/AML). Cytostatyki, które przyczyniają się do t/AML to leki alkilujące i inhibitory topoizomerazy II. Część z nich poprzedzona jest zespołem mielodysplastycznym, czyli chorobą charakteryzującą się zaburzeniem dojrzewania komórek w szpiku i zmianami jakościowymi komórek hematopoezy. Do rozwoju AML wtórnej dochodzi zwykle około 3 lat po zastosowanym leczeniu. AML rozwijają się także u osób narażonych na działanie benzenu. Do czynników ryzyka należy również wiek (choroba częściej występuje u osób starszych). Coraz więcej osób jest ponadto skutecznie leczonych cytostatykami i/lub radioterapią z powodu guzów litych i innych chorób nowotworowych układu krwiotwórczego. Do tej grupy należy zaliczyć chorych poddanych transplantacji komórek krwiotwórczych. Objawy AML zostały opisane powyżej. Aktualna klasyfikacja ostrych białaczek szpikowych opiera się na ocenie morfologicznej komórek nowotworowych obecnych we krwi obwodowej i szpiku, badaniach cytochemicznych, fenotypie oraz zmianach cytogenetycznych i molekularnych (Tabela 1). Białaczkę rozpoznaje się, jeśli blasty stanowią 20 lub więcej procent komórek utkania szpikowego. Do czynników ryzyka należy wiek chorych – chorzy powyżej 60 roku życia rokują gorzej. Wysoka leukocytoza jest także złym czynnikiem prognostycznym, również stwierdzenie zmian cytogenetycznych dotyczących chromosomu 5, 7, złożony kariotyp (zmiany trzech lub więcej chromosomów). Do czynników cytogenetycznych uznanych za rokujące korzystnie należą: t(15;17) (białaczka promielocytowa), t(8;21), inv16. Okazało się, że istotne jest stwierdzenie zmian molekularnych. Wykrycie FLT3 (występuje u około 30%) pogarsza rokowanie u osób z prawidłowym kariotypem lub zmianą t(8;21). Powtarzanie badań cytogenetycznych i molekularnych służy do oceny choroby resztkowej i monitorowania wyników leczenia.
Stosowana intensywna chemioterapia z/bez allotransplantacji komórek krwiotwórczych w leczeniu ostrych białaczek szpikowych mają na celu wyleczenie z choroby. Osoby, które uzyskały długotrwałe remisje (wyleczenie) prowadzą zwykle normalny tryb życia. Konieczna jest okresowa kontrola w ośrodkach o wysokiej referencyjności.
