Typy morfologiczne
Szpiczak mnogi stanowi około 10% wszystkich pierwotnych nieprawidłowości komórek krwi i 1% wszystkich nowotworów. Choroba rozwija się zwykle z bezobjawowej gammapatii monoklonalnej o nieokreślonym znaczeniu (MGUS – „wczesna” postać szpiczaka), którą rozpoznaje się u ponad 3% osób powyżej 50. roku życia, z prawdopodobieństwem zamiany w szpiczaka wynoszącym 1% rocznie. U części pacjentów rozpoznajemy tak zwanego tlącego się szpiczaka, który jest stanem przejściowym między MGUS a pełnoobjawowym szpiczakiem. Odmiana bezobjawowa szpiczaka występuje u około 8% chorych, u których zawartość komórek plazmatycznych w szpiku wynosi zwykle 10-20%, a średnie stężenia białka monoklonalnego w surowicy – 3 g/dl. W ponad 90% przypadków występuje obniżenie przeciwciał klasy gamma (najczęstszej grupy przeciwciał), a u około 70% chorych stwierdza się monoklonalne łańcuchy lekkie w moczu (fragmenty przeciwciał wydalane w moczu). Ryzyko przemiany do postaci objawowej szpiczaka wynosi 10% rocznie w ciągu pierwszych 5 lat od rozpoznania, następnie ulega zmniejszeniu. Średni wieku zachorowań wynosi w momencie diagnozy 60–65 lat, około 2% pacjentów nie ukończyło 40. roku życia.
Pierwotna białaczka plazmatycznokomórkowa występuje w 2-5% przypadków szpiczaka i cechuje się liczbą nieprawidłowych plazmocytów we krwi obwodowej wynoszącą ponad 2 miliardy komórek/l lub ponad 20% leukocytów w rozmazie krwi obwodowej.
Izolowany szpiczak kości występuje u około 3-5% chorych, w 65% przypadków u mężczyzn; średnia wieku zachorowania wynosi 55 lat. Podobne cechy demograficzne wykazuje postać pozakostna szpiczaka.
