Diagnostyka
Rozpoznanie ustala się na podstawie badania mikroskopowego z immunohistochemią (dodatkowe barwienia specyficznych molekuł komórek nowotworowych) węzła chłonnego (cały węzeł lub wycinek) lub tkanki pozawęzłowej. W obrazie mikroskopowym charakterystyczny jest rozlany naciek dużych komórek o wielkości jądra dwukrotnie przekraczającej wielkość prawidłowego limfocyta, całkowicie zacierający budowę węzła chłonnego. Jeżeli materiał jest niediagnostyczny, należy wykonać powtórną biopsję wycinającą. Punkcja aspiracyjna cienkoigłowa (nakłucie cienką igłą węzła) nie jest zalecaną metodą pozyskiwania materiału do rozpoznania wyjściowego. Jednak w szczególnych okolicznościach (stany naglące, brak możliwości biopsji operacyjnej) oraz w ośrodkach o odpowiednim doświadczeniu w zakresie cytometrii przepływowej (specjalistyczne badanie pojedynczych komórek nowotworowych za pomocą wiązek laseru) i diagnostyki chłoniaków, łączna ocena komórek rozmazu uzyskana metodą punkcji aspiracyjnej cienkoigłowej z oceną metodą cytometrii przepływowej pobranych komórek jest wystarczająca do ustalenia rozpoznania tego chłoniaka.
W przypadku guza śródpiersia (chłoniaka pierwotnego śródpiersia) metodą pozyskania materiału diagnostycznego z wyboru jest mediastinoskopia (badanie specjalnym wziernikiem ze szczypczykami zawartości śródpiersia przez nacięcie w okolicy szyi) lub fiberotorakoskopia z pobraniem wycinka z klatki piersiowej specjalnym urządzeniem pod kontrolą wzroku. Torakotomia (otwarcie chirurgiczne klatki piersiowej) diagnostyczna powinna być rozważana jedynie w wyjątkowych sytuacjach. Najczęstszą przyczyną guzów śródpiersia u ludzi młodych jest chłoniak Hodgkina, pierwotny chłoniak śródpiersia z dużych komórek B i chłoniak limfoblastyczny z komórek T.
W przypadkach zmian w obrębie jamy brzusznej – węzły chłonne przestrzeni zaotrzewnowej, wnęki wątroby, okolicy dużych naczyń brzusznych, bez powiększenia węzłów chłonnych obwodowych– zwykle nieuniknione jest wykonanie laparotomii diagnostycznej (chirurgiczne otwarcie jamy brzusznej). Wprawdzie badanie komórek materiału uzyskanego metodą nakłucia igłą przez powłoki brzucha pod kontrolą USG lub tomografii komputerowej jest wystarczające do rozpoznania nowotworu nabłonkowego, jednak w przypadkach chłoniaka jest rzadko skuteczne. Jedynie pobranie obfitego materiału tkankowego do badania z zastosowaniem cytometrii przepływowej jest metodą dającą powodzenie diagnostyczne. Wysoce przydatną metodą diagnostyczną, jest laparoskopia (wziernikowanie jamy brzusznej z małego cięcia) z pobraniem wycinka węzła chłonnego pod kontrolą wzroku. Dodatkową zaletą tej metody jest możliwość uzyskania obfitego materiału oraz możliwość inspekcji znacznej części jamy brzusznej w celu oceny zasięgu choroby.
Chłoniak z dużych komórek B może być pierwotnie umiejscowiony w ośrodkowym układzie nerwowym, najczęściej w substancji białej płatów czołowych i skroniowych mózgu, ale również w głębokich strukturach mózgowia. W celu ustalenia rozpoznania konieczna jest biopsja stereotaktyczna (nakłucie igłą po wykonaniu badań obrazowych w celu dokładnego namierzenia guza). Badanie płynu mózgowo-rdzeniowego niezwykle rzadko umożliwia rozpoznanie, jedynie przy zajęciu opon mózgowych.
W przypadkach pierwotnego chłoniaka rozlanego z dużych komórek B jądra w celu ustalenia rozpoznania zazwyczaj konieczne jest wykonanie usunięcia jądra.
Gdy występują 2 czynniki ryzyka (podwyższona aktywność dehydrogenazy mleczanowej w surowicy i więcej niż 1 umiejscowienie pozawęzłowe choroby) lub pierwotne umiejscowienie w jądrze, oczodole, zatokach przynosowych lub okolicy przykręgosłupowej, wskazane jest wykonanie nakłucia lędźwiowego (pobranie cienką igłą płynu mózgowo-rdzeniowego) i badanie płynu mózgowo-rdzeniowego w celu wykluczenia zajęcia chłoniakiem ze względu na podwyższone ryzyko w tych przypadkach.
W celu wykrycia wszystkich zmian węzłowych i ewentualnych narządowych wykonuje się badania obrazowe – tomografię komputerową szyi, klatki piersiowej, jamy brzusznej i miednicy. Badanie FDG-PET/CT nie jest konieczne w diagnostyce wstępnej, jednak ponieważ jest zalecane do oceny odpowiedzi na leczenie, wykonanie tego badania przed leczeniem jest pożądane dla oceny stanu wyjściowego do porównania z badaniem po leczeniu. Ponadto czułość badania PET/CT jest większa niż CT.
Przed rozpoczęciem leczenia należy wykonać badania wirusologiczne krwi w kierunku wirusów wątrobowych (HBV i HCV) oraz HIV, a także ocenić wydolność mięśnia serca (EKG, echokardiografia – badanie sondą USG serca). Celem tych badań jest ustalenie ewentualnych okoliczności obciążających, które mogą mieć wpływ na tolerancję leczenia standardowego i wymagać jego modyfikacji w celu uniknięcia powikłań.
