Czynniki ryzyka raka pęcherzyka żółciowego (RPŻ)
Głównym czynnikiem ryzyka jest obecność gruczolaków, najczęściej mających formę polipów. Polipy widoczne w pęcherzyku żółciowym u około 5% pacjentów, którym wykonuje się badanie ultrasonograficzne (USG) brzucha, nie zawsze mają budowę histologiczną gruczolaków. Mogą to być tak zwane polipy cholesterolowe (grudki kryształków cholesterolowych trwale „przyklejone” do ściany pęcherzyka) lub polipy zapalne, które często trudno różnicować. Pomocną cechą w różnicowaniu polipów pęcherzyka żółciowego jest ich liczba. Polipy cholesterolowe, które prawie nigdy nie są większe niż 1 cm, zwykle występują jako zmiany mnogie, natomiast gruczolaki często są zmianami pojedynczymi. Powiększanie się polipa wskazuje, że jest gruczolakiem i że wzrasta ryzyko jego przemiany nowotworowej, jeśli wielkość takiego polipa przekroczy 1cm. Polipy cholesterolowe nie stwarzają ryzyka powstania nowotworu.
Drugim z najczęstszych czynników ryzyka RPŻ jest kamica (w polskiej populacji jest to głównie kamica cholesterolowa), którą stwierdza się u 75-90% chorych z rakiem pęcherzyka. Ryzyko raka zależy od wielkości złogów. Jeśli średnica złogu przekracza 3 cm, to ryzyko raka jest dziesięciokrotnie większe niż w przypadku złogów wielkości 1cm. Kolejnym czynnikiem usposabiającym jest tzw. pęcherzyk porcelanowy. Pod tą nazwą kryje się zwapnienie ściany pęcherzyka, bardzo dobrze widoczne w rutynowym badaniu USG.
Do rozwoju raka pęcherzyka żółciowego usposabia także przewlekły odczyn zapalny błony śluzowej, który spowodowany może być różnymi czynnikami. Najczęściej jest to skutek „drażnienia” przez złogi albo bakterie rodzaju Salmonella. Stanem chorobowym usposabiającymi do RPŻ jest wspomniana gruczolako-mięśniakowatość oraz pierwotne stwardniające zapalenie dróg żółciowych (ang. primary sclerosing cholangitis, PSC) – rzadka, autoimmunologiczna choroba obejmująca różne odcinki dróg żółciowych.
