Typy morfologiczne
Zmiany łagodne prącia
Nieprawidłowe zmiany na prąciu nie zawsze oznaczają raka. Czasami mogą być to tzw. zmiany łagodne, czyli nie powodujące przerzutów. Najczęściej wyglądają jak brodawki, przebarwienia czy plamy na skórze. Podobnie jak rak prącia, najczęściej zmiany łagodne występują na żołędzi lub napletku, ale także mogą występować na skórze trzonu.
Brodawki, czyli kłykciny
Są to drobne brodawki na skórze, wyglądem przypominające malutkie kalafiory. Mogą być tak małe, że widać je tylko uzbrojonym okiem (w powiększeniu), ale także mogą osiągać średnicę kilku centymetrów. Kłykciny wywoływane są przez wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV).
Choroba Bowena
Ogniska chorobowe występują najczęściej w powierzchownej warstwie skóry trzonu prącia, w postaci małych, płasko wyniosłych zmian rumieniowych (wyglądem przypominają krostę), poprzez ogniska z widocznym zgrubieniem naciekowym, aż po plamy z owrzodzeniem w środku. Dotyczą najczęściej młodych mężczyzn.
Nowotwory złośliwe prącia
Poszczególne tkanki prącia zawierają określone typy komórek. Różne rodzaje nowotworów złośliwych prącia (rak prącia) mogą rozwinąć się ze wszystkich jego komórek. Istotne są różnice, ponieważ one określają stopień złośliwości oraz rokowanie dla danego typu nowotworu, a także rodzaj niezbędnego leczenia. Praktycznie wszystkie nowotwory złośliwe prącia biorą swój początek z tkanki nabłonkowej prącia.
Rak płaskonabłonkowy
Około 95% nowotworów złośliwych prącia rozwija się z płaskich komórek nabłonka płaskiego. Rak płaskonabłonkowy może rozwinąć się na całej powierzchni prącia. Większość tego typu nowotworów złośliwych umiejscawia się na napletku (u mężczyzn, którzy nie zostali obrzezani) lub na żołędzi i wykazują powolny wzrost. Jeśli nowotwór ten zostanie wykryty we wczesnym stadium rozwoju, zazwyczaj udaje się go całkowicie wyleczyć.
Guz Buschke-Lowensteina
Jest to rzadka postać raka płaskonabłonkowego, który może się pojawiać na skórze także w innej intymnej lokalizacji i wygląda w znacznej mierze jak łagodna brodawka tych okolic. Wykazuje tendencję do powolnego wzrostu, aczkolwiek może przyjmować ogromne rozmiary. Wrasta głęboko w otaczające tkanki prącia, jednak rzadko kiedy daje przerzuty do innych rejonów ciała.
Rak przedinwazyjny (CIS)
Jest to najwcześniejsze stadium raka płaskonabłonkowego prącia. Na tym etapie komórki rakowe udaje się wykryć tylko w najwyższej warstwie skóry. Oznacza to, że rak nie zdążył jeszcze wrosnąć w głębiej położone tkanki. W zależności od lokalizacji CIS na prąciu lekarz może użyć różnych nazw dla tej samej choroby. CIS żołędzi jest czasem nazywany erytroplazją Queyrata. Z kolei ten sam stan stwierdzony na trzonie prącia (lub innej części genitaliów) nosi nazwę choroby Bowena.
