Objawy, wczesne wykrycie
Nowotwory nerwów obwodowych i układu autonomicznego mogą powstawać w dowolnym miejscu ciała człowieka. Zazwyczaj obserwuje się wzrost guza położonego na kończynach lub tułowiu. Guz może powodować objawy bólowe związane z uciskiem lub zajęciem sąsiednich struktur, a także objawy neurologiczne, wynikające z nacieku lub ucisku przez nowotwór nerwów obwodowych lub zniszczenia rdzenia kręgowego. Ponieważ neurony mają zdolność do wytwarzania neuroprzekaźników i neurohormonów, drugą grupę stanowią objawy wywołane czynnością wydzielniczą komórek nowotworowych.
W przypadku MPNST dominującym objawem jest wzrost guza w tkankach miękkich, najczęściej położonego na kończynach. Rzadsze jest umiejscowienie guza na tułowiu.
W guzie chromochłonnym i przyzwojakach dominują objawy związane z wydzielaniem przez komórki nowotworu amin katecholowych (inaczej katecholamin, czyli neurohormonów), a także innych hormonów (np. wazopresyna, somatostatyna, kalcytonina, glikokortykosteroidy, erytropoetyna, ACTH).
Takie objawy, jak nadciśnienie tętnicze, szybkie bicie serca, osłabienie, gorączka, ból głowy występują napadowo po zadziałaniu czynników stymulujących wyrzut amin katecholowych (wysiłek fizyczny, uciśnięcie brzucha, obfity posiłek, stres, leki). Guzy chromochłonne mogą ulec rozpadowi i samoistnemu pęknięciu, wywołując objawy zapalenia otrzewnej i wstrząsu. Gwałtowne wahania ciśnienia tętniczego mogą wystąpić podczas znieczulenia i zabiegu operacyjnego u osoby z nierozpoznanym guzem chromochłonnym wydzielającym katecholaminy. W 25% przypadków guzy chromochłonne są bezobjawowe, częściowo na skutek unieczynniania wydzielanych hormonów przez same komórki nowotworowe.
W nerwiakach zarodkowych najczęstszym objawem jest wyczuwalny guz w jamie brzusznej. Poza jamą brzuszną nerwiaki zarodkowe mogą pojawiać we wszystkich miejscach, gdzie występują zwoje układu współczulnego (wzdłuż osi kręgosłupa, za gałką oczną). Ze względu na bliskość rdzenia kręgowego istnieje możliwość wystąpienia różnych zespołów bólowych i ucisku rdzenia kręgowego, a także innych objawów punktowego uszkodzenia układu nerwowego (w tym także zespołu Hornera – zwężenie szpary powieki, zapadnięcie się gałki ocznej oraz zwężenie źrenicy). Częstym objawem w guzach bardzo złośliwych są bóle kostne i niskie wartości parametrów morfologii krwi (niedokrwistość, obniżony poziom białych krwinek i płytek krwi) spowodowane przerzutami do kości i szpiku kostnego. Rzadko (u niemowląt) nerwiak zarodkowy występuje wieloogniskowo. Czasem stwierdza się wodnistą biegunkę spowodowaną wydzielaniem wazoaktywnego peptydu jelitowego oraz zespół opsoklonii i mioklonii (występowanie nieregularnych, mimowolnych ruchów gałek ocznych i ciała).
Nie są znane skuteczne metody wczesnego wykrywania nowotworów obwodowego układu nerwowego.
